به نقل از «آنا»

روایت یک روانشناس از تحول ده‌ها زن در هیأت‌های مذهبی

تاریخ انتشار: ۱۵ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۹۷۲۳۲

به گزارش گروه فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، دومین روز نشست‌های هم‌اندیشی و مطالبه‌گری برگزیدگان مهرواره هوای نو با مسئولان کشور صبح امروز یکشنبه ۱۵ مردادماه با موضوع نقش زنان در آینده هیأت برگزار شد.

۷۰ درصد زندگی ما را رسانه‌ها در اختیار گرفته‌اند

فاطمه رضوی راد دکترای جامعه‌شناسی و مطالعات زنان، پژوهشگر برتر و عضو اندیشکده بیانیه گام دوم درباره نقش رسانه‌ها در زندگی گفت: این روزها بسیار می‌گوییم و می‌شنویم، هیأت محرم و عزاداری و این عبارات دائم از جلوی چشم ما عبور می‌کند ولی فقط عبارت است و اگر اندکی به عقب برگردیم و به آن نگاه کنیم، الان در فضایی زندگی می‌کنیم که ادعا می‌کنند ۷۰ درصد زندگی، تعاملات، جهت‌دهی‌ها، شکل‌دهی‌ها و هجمه‌های فکری مربوط به رسانه است و یکباره محرم می‌شود و این هشتک‌ها به بادی سپرده می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

وی محرم و صفر را در تغییر نقشه‌های منفی فضای مجازی مؤثر دانست و افزود: چرا آنقدر فضای مجازی و رسانه مهم است و همه درباره آن حرف می‌زنیم؟ چرا هیأت مهم است؟ اصلاً هیأت مهم است؟ در چند سال پیش هشتک نه به محرم شروع شد و اندیشمندان گفتند که محرم کمرنگ‌تر می‌شود و دیدیدم که بعد از کرونا مجالس عزاداری دوباره پرشکوه شروع به فعالیت کردند. رسانه میدان دشمن است، همه تلاش و توجه ما باید این باشد که رسانه شکل‌دهنده زندگی ما است.

هیأت‌ها جریان‌سازان آینده هستند

رضوی‌راد یکی از رسانه‌های مهم مسلمانان را منبر و هیأت‌های سیدالشهدا(ع) عنوان کرد و گفت: با توجه به همه هجمه‌هایی که علیه سخنران و مداحان وارد می‌شود، باز همه آحاد مردم به سخنان مداحان و منبری‌ها علاقه‌مند هستد. در برنامه از لاک جیغ تا خدا، از ۵۲ خانمی که دعوت شدند، ۴۲ نفر می‌گفتند با هیأت تغییر پیدا کردیم. هیأت‌ها با یک سخنرانی موج ایجاد می‌کند و تأثیرگذار بر جریانات آینده هستند.

وی به نقش زنان در هیأت‌ها اشاره کرد و گفت: زنان قبل از اسلام همواره در عرصه‌های عزاداری و فرهنگی بودند، مانند حضور زنان در سوگ سیاوش که برای او عزاداری می‌کنند، می‌بینیم در عصر عاشورا ولایت کاروان امام حسین(ع) به دست یک زن به اسم حضرت زینب(س) می‌رسد. اگر می‌خواهید ببینید زنان در هیأت چه نقشی دارند باید ببینیم زنان در اسلام چه نقشی داشتند.

حضرت زینب(س) پرچم دار کاروان امام حسین(ع)

رضوی راد افزود: تا قبل از واقعه عاشورا هیچ نقلی از حضرت زینب(س) جز در جریان فدکیه نیست و ایشان کاروان دار بزرگترین جریان تشیع در جهان می‌شوند. در همه جنبش‌ها و جریانات ادیان مختلف، هیچ رد پایی از زنان نیست. ایشان کاروان را حرکت می‌دهند و سخنوری و روشنگری می‌کنند، ایشان همان کسی هستند که کسی صدایش را نشنیده بود.

وی عاشورا و هیأت را زنانه دانست و گفت: شما به روایت عاشورا نگاه کنید تا ببینید چقدر زن‌ها در عاشورا نقش دارند. حضرت زینب(س) یک الگو شدند. از دوره آل‌بویه به بعد هم زنان شیعه محرم برایشان مهم بوده، حتی در دورانی که ما حضور مردان را نداشتیم، روضه‌های خانگی هم‌چنان برپا بود. در دوره صدام مردان را از عزاداری منع می‌کردند و همان موقع شاهد رشد هیأت‌های زنانه شدیم.

روایتی از عزاداری زنان در دوره قاجار

این عضو اندیشکده بیانیه گام دوم افزود: زنانی که در این مقطع بزرگ شدند، عجیب بوی حضرت زینب (س) را می‌دهند. در دوران قاجار زنان شب‌ها برای عزاداری به بیرون می‌آمدند و به سر و صورت خود می‌زدند و مویه می‌کردند.

رضوی در پایان به آسیب‌های جدید در هیئات زنان اشاره کرد و افزود: هیأت‌ها باید بوی زنانه بدهند و مدل عزاداری آقایان نباشد. باید حالتی که حضرت زینب(س) مویه می‌کردند باشد، اگر این طور نباشد ارزنی نمی‌ارزد‌. حضرت زینب(س) می‌توانست علم بردارد ولی این درست نیست، این مدل زنجیر زدن‌ها، طبل زدن‌ها و سینه زدن‌ها آسیب‌های هیأت‌های زنان است.

تحصیلاتی که داریم نشان دهنده هویت ما است

در بخش دوم این نشست مهدی دوایی روانشناس و متخصص تعلیم و تربیت، ابتدا با طرح یک سؤال با عنوان هویت چیست سخن خود را آغاز کرد و گفت: چه کاری انجام دهیم نوجوانان دختر و پسر، به هیأت علاقه‌مند شوند؟ برای پاسخ به این سؤال ابتدا باید بدانیم هویت چیست؟ یکی از تعاریف هویت هر آن چیزی است که تمیز فرد از دیگران می‌شود، مثلاً اسم ما، چون من جدا شدم از کسانی که هم اسم من نیستند اما مگر فقط من این اسم را دارم؟ خیر، پس نام خانوادگی ماهم هویت ما می‌شود، تاریخ تولد، محل تولد، پدر، مادر، همسر و فرزندان، دین و مذهب ما، زبان و جنسیت ما، همچین درسی که خواندیم هویت ما را تشکیل می‌دهد.

وی افزود: چقدر از اسمی که دارید خوشحال هستید؟ اگر آن چیزی که ما را از مابقی جدا می‌کند، از آن خوشحال باشیم اسم آن هویت موفق می‌شود و اگر آن را دوست نداشته باشیم، اسم آن هویت شکست می‌شود. اگر هویت‌های موفق را در کفه راست ترازو بریزیم و هویت‌های شکست را در کفه چپ ترازو بریزیم، هرچقدر کفه ترازوی موفق بیشتر باشد، نشان دهنده یکی از شاخصه‌های سلامت روانی ما است.

توجه کردن می‌تواند علاقه نوجوانان به هیأت را افزایش دهد

دوایی یکی از چیزهایی که ما را از بقیه جدا می‌کند، عشق دانست و گفت: عشق فقط عشق به جنس مخالف نیست، مثلا یکی عاشق مدرسه و یکی هم عاشق هیأت است. ایجاد عشق به حضور در هیأت میان نوجوانان قابل تعمیم به فرد، خانواده و جامعه است. این رویکرد ۴ مولفه را ارائه می‌دهد که هویت عشق به هیأت‌ها را ایجاد می‌کند. یکی از مؤلفه‌ها توجه کردن است، که اولین متغیری است که می‌تواند علاقه نوجوانان را به هیأت افزایش دهد.

در هیأت مراقب چهره خود باشید

وی به نکاتی که باعث افزایش جلب توجه می‌شود اشاره کرد و افزود: ۵۵ درصد حرکات دست و صورت در برقراری ارتباط در جلب توجه مهم است. اگر فردی اخمو هستید، از مدیریت هیأت استعفا دهید. اگر می‌خواهید نوجوانان را در هیأت جذب کنید، مواظب چهره خود باشید. در مقوله توجه کردن، همراه با ۵۵ درصد حرکات دست و صورت، ۳۸ درصد لحن نیز در ارتباطات مهم است، یعنی اگر شما مسئولیتی در هیأت دختران و بانوان دارید، باید بیشتر مراقب لحن خود باشید و مراعات کنید، زیرا این حساسیت بیشتر از هیأت‌های مردانه است.در پایان نیز، ۷ درصد کلماتی است که شما هنگام گفت و گو با فرد به کار می‌برید.

همکاری در هیأت‌ها، از خانه‌ها آغاز می‌شود

دوایی ایجاد پروژه مشترک را از دیگر نکات مهم در معقوله توجه کردن عنوان کرد و گفت: مثلاً کودکی اعلام گرسنگی می‌کند و مادر به جای اینکه برای او غذا گرم کند، می‌گوید صبر کن تا پدر و خواهران و برادرانت بیایند. این در هیأت در بحث پخت نذری توسط شرکت کنندگان بسیار موثر است.

وی ایجاد پروژه‌های دو به دو را نیز مهم دانست و افزود: دوستان عزیز هیأتی با هر یک از اعضای هیأت باید پروژه بردارید. یعنی مسئول هیأت باید با تک تک افراد سلام و علیک داشته باشد، تا فرد خیالش راحت شود که با شما یک حساب جداگانه دارد.

سبک زندگی گذشتگان برپایه‌ صبوری بوده است

دوایی  آموزش صبر کردن در هیأت را ضروری اظهار کرد و گفت: در هیأت باید کمتر به دنبال مقصر باشیم. در گذشته سبک زندگی انسان‌ها را صبور می‌ساخت ولی امروزه این‌طور نیست و انسان‌ها عجول پرورش پیدا می‌کنند. اگر در هیأت مشکلی پیش آمده نگویید تقصیر فلانی بوده است، اول از خود شروع کنید. مهم ترین عامل طلاق مقصر جلوه دادن طرف رو به رو است، این یک رویکرد است اگر مسئولانه مقابل کارهایمان رفتار کنیم باعث ایجاد عشق می‌شویم.

در هیأت‌ها احترام هر فرد را نگه داریم

وی به معقوله احترام اشاره کرد و افزود: مسئله دیگر احترام است، مثلاً اگر شخصی وارد هیأت می‌شود بداند که احترامش حفظ می‌شود، به خصوص بانوان که باید در جای مناسب با تهویه هوای مناسب حضور داشته باشند. ما در روانشناسی اجتماعی نظریه‌ای به اسم توافق داریم، اگر مخاطب من به چیزی معتقد است که ما معتقد نیستیم، اگر به آن فرد بی‌احترامی کنیم، خودمان را بی‌ارزش کرده‌ایم، همچنین اگر بی‌احترامی به اعتقادات فرد کنیم، ضعف خود را نشان داده‌ایم.

دوایی ضمن ایجاد روشنگری و تبیین برای افراد هنجارشکن در هیئات، گفت: اگر تبیین و روشنگری شما به خط بی‌احترامی برود، خود را خراب کرده‌اید، ضمن اینکه حرف خود را می‌زنیم باید احترام هم بگذاریم. اگر انسان را نیک سرشت می‌دانید نباید رویکردی را مبنی بر این بگذارید که از احترام ما سوء استفاده می‌کند.

باید حس امنیت به دیگران بدهیم

وی به افزایش عمل‌های جراحی زیبایی اشاره کرد و افزود: چرا اینقدر عمل‌های جراحی زیبایی زیاد شده است؟ چون که حس امنیت را به دیگران نمی‌دهیم، خیلی باید مواظب باشیم که نکند قیافه ظاهری افرادی که سمت ما می‌آیند در نوع سرویسی که به آن‌ها می‌دهیم حتی نوع نگاه کردن به آن‌ها، تفاوتی با دیگران ایجاد کند.
 
دوایی در پایان با بیان اینکه عقلانیت یکی دیگر از مولفه‌هایی است که هویت علاقه را می‌سازد خاطرنشان کرد: رشد اخلاقی تابع رشد عقلانی است. اگر می‌خواهیم اخلاق تقویت شود باید بر روی عقلانیت بیشتر تمرکز کرد. مسؤول هیأت‌ها سه نکته را اگر مراقب باشند می‌توانند عقلانیت را در فضای هیأت بالا ببرند، نخست اولویت دادن به نیت و انگیزه نسبت به هیأت، اولویت علت و معلولی به اتفاق شانس و اولویت تنبیه اصلاحی و جبرانی به تنبیه کیفری است.

انتهای پیام/

منبع: آنا

کلیدواژه: مهرواره هوای نو نشست هم اندیشی روانشناس تحول زن هیئت حضرت زینب س هیأت ها توجه کردن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت ana.press دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «آنا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۹۷۲۳۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

آیت الله ابراهیم امینی و تربیت عقلانی

این هفته مصادف بود با سالگرد ارتحال عالم مجاهد و پارسا آیت‌الله شیخ ابراهیم امینی نجف آبادی.  این دانشمند پرتلاش و اندیشمند جزو شخصیت هایی است که چهره تابناکش در میان گرد و غبار سیاست ناشناخته مانده است. برای آشنایی بیشتر با اندیشه و رفتار این عالم بزرگ به سه نکته کلیدی اشاره می کنم 

۱ _ ایشان از معدود صاحب نظران حوزه تربیت و پرورش در حوزه علمیه قم بود که مسایل تئوریک علم اخلاق را با صورت بندی کاربردی و متناسب با شرایط زمان تبیین می کرد. ایشان در دهه شصت و هفتاد بدون سر و صدا و تبلیغات، جلسات خصوصی متعددی با طراحان شیوه‌های تربیتی آموزش و پرورش داشتند که مبانی علم اخلاق را با تاکید بر تربیت فکری و رشد عقلی تشریح می کردند. اهل تحقیق و تجربه می دانند که این روش دیربازده ولی پایدار است. در مقابل ایشان گروه دیگری در حوزه بودند که با اعتقاد به روشهای «زود بازده و تاثیرگذار آنی» مبانی تخیل و رؤیا و کرامت را جایگزین تعقل و تفکر نمودند. این گروه از اواسط دهه هشتاد بتدریج مراکز پرورشی و تبلیغی کشور را به تصرف خود درآوردند. شیوه خواب گرایی و رؤیا پردازی و کرامت سازی به سرعت در اکثر منابر، محافل مذهبی، سخنرانی ها، تریبون‌ها و حتی کلاسهای درس فرا گیر شد. و با خالی شدن سنگر نماز جمعه از خطیبانی چون آیت‌الله جوادی آملی، آیت‌الله امینی، آیت‌الله استادی و آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی که از مدافعان و مرزبانان نظریه اول بودند میدان به دست کسانی افتاد که نه اعتقادی به آن روش داشتند و نه از توانایی لازم علمی برای ورود در آن مباحث برخوردار بودند. کم کم نظریه دوم گسترش یافت بویژه از طریق هیئت های مذهبی خاص که با پوشش مستقیم و سراسری صدا و سیما همراه بود. طراحان این روش  با کمک کارشناسان مذهبی! با چنین رویکرد، چهره خاصی از اسلام و تشیع را به نمایش گذاشتند که بن مایه اش توهمات و تخیلات با روکشی از آیات و روایات بود.  

البته این روش زود بازده است یعنی یک فرد با یک جلسه ممکن است تغییر کرده به معنویات راغب شود. اما چون زیرساخت عقلانی ندارد با همان سرعت که پدید آمده با همان سرعت ناپدید و زایل می گردد. جامعه امروز ما روشن‌ترین مصداق و شاهد بر ناکارآمدی روشی است که این طرز فکر در دو دهه گذشته با کنار گذاشتن صاحب نظران عقل گرا و در اختیار قرار دادن تمامی شبکه‌های صدا و سیما در خدمت ترویج روبنایی مذهب و تربیت دینی بر اساس «احساس بدون اندیشه» به دست آورده است. در حالی که قرآن کریم بیش از سیصد بار با کلماتی از قبیل یعقلون، یتدبرون، اولوالالباب، یتفکرون و... مردم را به تعقل و باورهای عمیق دعوت کرده است. و در آیه شریفه«قُلْ هَٰذِهِ سَبِیلِی أَدْعُو إِلَى اللَّهِ عَلَىٰ بَصِیرَةٍ أَنَا وَمَنِ اتَّبَعَنِی» بگو : ﺍﻳﻦ ﻃﺮﻳﻘﻪ ﻭ ﺭﺍﻩ ﻣﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻦ ﻭ ﻫﺮ ﻛﺲ ﭘﻴﺮﻭ ﻣﻦ ﺍﺳﺖ ﺑﺮ ﭘﺎﻳﻪ ﺑﺼﻴﺮﺕ ﻭ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺳﻮﻱ ﺧﺪﺍ ﺩﻋﻮﺕ ﻣﻰ  ﻛﻨﻴﻢ( یوسف/ ١٠٨)  راه و روش پیامبر اکرم(ص) را در هدایت و راهنمایی مردم بر اساس بصیرت و آگاهی می داند و لا غیر. 

2 - آیت‌الله امینی در فن نویسندگی نیز مهارت خاصی داشت به طوری که می توان ادعا کرد سبک نویسندگی ایشان همانند استاد شهید مطهری و برخی دیگر از بزرگان سبک «سهل ممتنع» بود. به این معنی که مطالب پیچیده علمی و عقلی را در قالب ساده ترین الفاظ بیان می کرد، بدون آنکه از بار معنی و عمق محتوا کاسته شود. صاحبان این سبک از نویسندگی در میان حوزویان و دانشگاهیان انگشت شمارند. زیرا عده ای از محققان ارجمند با همه مقام والای علمی توان انتقال اندیشه خود را جز در قالب عبارات سنگین و بهره گیری از اصطلاحات فنی و لغات خاص ندارند. و موقعی که به آنها پیشنهاد ساده گویی و ساده نویسی داده می شود پاسخ می دهند مخاطبان باید سطح علمی و ادبی خود را بالا ببرند نه اینکه گوینده پایین بیاید. و در نقطه مقابل برخی دیگر به قصد ساده نویسی، مفاهیم بلند علمی را با قالبهای نارسا و الفاظ کوچه بازاری ضایع می کنند و با این اقدام مباحث ارزشمند علمی را به ابتذال می کشانند. اما معدود نویسندگانی توانایی دارند که همچون مطهری و امام خمینی مطالب عمیق اجتماعی، قرآنی، و حتی فلسفی را بگونه ای بیان کنند که یک فرد کم سواد و یک استاد دانشگاه هر دو به مقدار فهم خود بهره لازم را ببرند. مرحوم آیت الله امینی از این هنر برخوردار و از زمره  چنین نویسندگانی بود. قبل از پیروزی انقلاب اسلامی کتاب «آیین همسرداری» ایشان از بهترین هدایا برای زوج های جوان  به شمار می رفت. و به خاطر همین ویژگی بسیاری از تالیفات ایشان در زمینه اسلام شناسی و شیعه شناسی و اخلاق و تربیت دینی به زبان های خارجی ترجمه شد. کتابهای ایشان در کشورهای آفریقایی طرفداران زیادی داشت.

بنده در بعثه امام خمینی در ایام حج، شاهد مراجعه مکرر از کشورهای مختلف به ایشان بودم که برای ترجمه و یا نشر کتابهای شان با ایشان مذاکره و مشورت می کردند. 

افسوس قدر این دانشمندان بزرگ چنانکه باید شناخته نمی‌شود و آنها را با دلایل پوچ و احساسی خانه نشین می کنند. یک اتهام کوچک (که مثلاً ایشان زاویه پیدا کرده) کافی است که جامعه از برکات علمی و معنوی آنها محروم بماند. 

3 - آیت‌الله امینی نه تنها در نوشتار و گفتار که در عمل مَثل اعلای ساده زیستی و فروتنی بود.  من در اوایل دهه هفتاد که مدتی در قم بودم و از لحاظ امور اجرایی به بیکاری اشتغال داشتم و البته توفیق درس و مطالعه یافته بودم، همان زمان ایشان عضو مجلس خبرگان و دارای مقامات عالیه بودند برای خرید ما یحتاج روزانه خود شخصا اقدام می کرد. بارها و بارها ایشان را در نانوایی سنگکی خیابان صفائیه می دیدم که یا قبل از من و با بعد از من در صف ایستاده بود وصبورانه منتظر بود تا نوبت به ایشان برسد و نانی دریافت کند.  

دی شیخ با چراغ همی گشت گرد شهر 

کز دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست 

گفتم که یافت می نشود گشته ایم ما 

گفت آن که یافت می نشود آنم آرزوست